HomePrimair onderwijs (PO)Maatschappelijke betrokkenheid

Maatschappelijke betrokkenheid

SLO heeft conceptkerndoelen gepubliceerd voor het nieuwe leergebied burgerschap. Dit leergebied burgerschap valt uiteen in drie domeinen:

A. Schoolcultuur
B. Samenleving en democratie
C. Maatschappelijke vraagstukken

Het thema maatschappelijke betrokkenheid komt aan de orde in domein B (Samenleving en democratie). Het thema past bij het conceptkerndoel ‘De leerling verkent verschillende mogelijkheden om bij te dragen aan de samenleving’.

Wat houdt het in
Kennis en vaardigheden
Aan de slag met maatschappelijke betrokkenheid

Wat houdt het in?

Maatschappelijke betrokkenheid gaat over de actieve deelname en verantwoordelijkheid van individuen in de samenleving. Het omvat het begrip van maatschappelijke kwesties, vrijwillige inzet voor het algemeen belang en het streven naar positieve verandering. Bij dit conceptkerndoel kunnen ook in het basisonderwijs al links worden gelegd met Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB). Leerlingen verkennen de eigen mogelijkheden tot maatschappelijke betrokkenheid. Dat kan inzichten opleveren over hun eigen bijdrage aan de samenleving in dagelijkse situaties (kwaliteitenreflectie) en in hun motieven voor maatschappelijke betrokkenheid (motievenreflectie). Door bijvoorbeeld te onderzoeken welke maatschappelijke organisaties het beste aansluiten bij hun persoonlijke normen en waarden en zich te oriënteren waar ze het beste tot hun recht komen, verbreden en verdiepen leerlingen hun werkbeeld (werkexploratie). Het afwegen van je mogelijkheden voor maatschappelijk handelen en vervolgstappen (hoe bereik ik mijn doel?) kan worden gezien als onderdeel van loopbaansturing. In dit proces kunnen leerlingen hun netwerk gebruiken, of ze kunnen worden geholpen door de school (netwerken). (bron: SLO conceptkerndoelen)

Waar valt aan te denken bij maatschappelijke betrokkenheid?

Het lezen van verschillende vormen van literatuur over kinderen en jongeren die zich inzetten om een betere wereld mogelijk te maken.
Het bezoeken van verenigingen en maatschappelijke organisaties in de buurt.
Het deelnemen aan maatschappelijke activiteiten binnen de context van school.
Het maken van een poster of een filmpje om maatschappelijke misstanden onder de aandacht te brengen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen verwerven kennis over de taken, rollen, rechten en plichten van burgers in de samenleving.
Leerlingen verkennen welke middelen ingezet kunnen worden om individueel en collectief bij te dragen aan maatschappelijke veranderingen.
Leerlingen oriënteren zich op de rol en betekenis van maatschappelijke initiatieven, bewegingen en organisaties.
Leerlingen zijn in staat de eigen bijdrage aan de samenleving in dagelijkse situaties te benoemen en te waarderen.
Leerlingen verkennen hun mogelijkheden om de eigen maatschappelijke betrokkenheid vorm te geven.

Onderbouw

In de onderbouw kan een eerste stap worden gezet naar maatschappelijke betrokkenheid door te wijzen op onze voorzieningen. Van water uit de kraan, , vuilnisbakken en de openbare weg maken we elke dag gebruik. Maar wie zorgt ervoor? En kun je zelf ook een bijdrage leveren aan schoon water of een schoon schoolplein?
Maatschappelijke betrokkenheid ziet men bij basisschool de Ark in IJsselstein terug in de goede doelen die zij steunen met Pasen. Hiervoor kiest zij een goed doel dat dicht bij de belevingswereld van de kinderen ligt. Basisschool De Loofboom heeft zelfs een aparte commissie voor maatschappelijke betrokkenheid ingesteld.

Bovenbouw

Young Impact is een stichting die jongeren helpt de wereld te verbeteren op een manier die bij hen past.
Via DeSamenwerking.nu wordt de school aan verschillende maatschappelijke partners in de wijk gekoppeld. Expertisepunt Burgerschap sprak met hen over het project ‘de Opgroeiwijk’.
Het lezen van jeugdliteratuur kan eveneens de maatschappelijke betrokkenheid vergroten. Zie bijvoorbeeld de boekenlijst van Anne van Mechelen ter inspiratie.
In de bovenbouw kan een bezoek worden gebracht aan de lokale voedselbank, als tenminste vooraf afgewogen wordt of dit voor een of meer leerlingen gevoelig kan liggen. Vooraf en achteraf kan armoede als maatschappelijk vraagstuk besproken worden.

Aan de slag

Wil je aan de slag in de klas? Neem dan een kijkje bij deze lesmaterialen:

Overzicht aanbieders lesmateriaal

Op onze website vind je per thema een overzicht van aanbieders van lesmateriaal: lesmateriaal burgerschap primair onderwijs

Vakportaal burgerschap – SLO

Op de website Vakportaal burgerschap van het SLO vind je, onder onderwijsaanbod van burgerschap in het po, lesmaterialen ingedeeld op verschillende thema’s. Lesmaterialen over maatschappelijke betrokkenheid kun je onder meer vinden onder de thema’s school in de samenleving en wereldburgerschap.

De Respect Foundation

Op de website burgerschapsmarkt.nl van de Respect Foundation vind je lesmaterialen ingedeeld per thema en te filteren op leerjaar.

NPO Kennis

NPO Kennis is een kennisplatform met explainers en informatieve story’s over onderwerpen die jongeren bezighouden. Bekijk bijvoorbeeld de collectie over

Maatschappijleer

Actueel

12 juli 2023Maatschappelijke betrokkenheidIn de schijnwerpers

De Opgroeiwijk: van bubbel naar binding

Vier basisscholen in Geuzenveld, een wijk in stadsdeel Amsterdam Nieuw-West, hebben de handen ineengeslagen voor een pedagogische alliantie: de Opgroeiwijk. Het Expertisepunt Burgerschap sprak over dit bijzondere samenwerkingsverband met Suzan Baldinger, werkzaam voor De Samenwerking onderwijsvernieuwers, en Tim Bartlema, directeur van de Pieter Jelles Troelstraschool.