Door Brigitte van de Koevering
“Ik word graag aangesproken met meneer De Paauw en sta niet in een spijkerbroek en gympen voor de klas. Daarmee creëer ik voor mezelf een gezonde afstand die respect afdwingt. Dat is mijn stijl en een persoonlijke keuze. Ik hecht aan het scheppen van kaders voordat we een lastig gesprek aangaan.”
Om een beeld te krijgen over hoe je omgaat met ingewikkelde kwesties sprak onze adviseur burgerschap Brigitte van de Koevering met Channan De Paauw, docent burgerschap. Channan vertelt: “Ik probeer me in te leven in de leefwereld van mijn studenten. Zo kwamen we op Andrew Tate, de controversiële influencer. Hij spreekt jongens aan en oogst bewondering met zijn materialistische leefstijl met dure spullen en mooie auto’s. Ik probeer dan objectief te zijn en stel vooral vragen: ‘Waar denk jij dat geluk in zit?’ Ooit werkte hij in het bedrijfsleven voor Nike maar nu staat Channan alweer zo’n 12 jaar voor de klas. “Ik ben als zij-instromer begonnen bij het ROC van Flevoland, in eerste instantie als opleidingsmanager. Maar dat vond ik niet zo leuk. Sinds 2013 geef ik les aan de opleiding ICT System en Devices en Software development niveau 3 en 4, voornamelijk jongens in de leeftijd van 16 tot 20 jaar. Na mijn PDG-traject (pedagogisch didactisch getuigschrift) volgde ik een master Educational needs omdat ik de behoefte voelde om mijn vaardigheden verder te ontwikkelen.”
Train-de-trainer
Channan de Paauw vertelt over zijn ervaringen met de scholing die Bureau Common Ground* verzorgde voor een groep collega’s. Deze train-de-trainersconstructie heeft ondertussen binnen de school al een vervolg gehad. Channan gaf de training zelf in een verkorte versie van twee uur aan een nieuwe groep geïnteresseerden. “Je krijgt technieken aangereikt waardoor je meer bewuste keuzes maakt. Eigenlijk zou iedereen deze training moet volgen, van de directeur tot de conciërge.”
Basis voor burgerschap
Scholen worden geconfronteerd met aangescherpte richtlijnen als het gaat om burgerschap. Hoe bied jij doelgericht, samenhangend onderwijs aan en hoe maak je het zichtbaar en meetbaar?
Channan: “Momenteel geef ik burgerschap aan alle eerstejaars. Dat zijn zeven klassen die ieder 1,5 uur per week les krijgen. Vaak begin ik met iets wat speelt in de actualiteit. Studenten vullen verplicht een portfolio aan de hand van de opdrachten die voortkomen uit de methode Codename Future. Laatst hebben we een enquête afgenomen onder studenten en dan blijkt dat ze de burgerschapslessen waarderen. Vitaal burgerschap staat in het tweede jaar op het programma in de vorm van sportlessen. Er is veel verzuim waardoor sommige studenten extra tijd nodig hebben. Wij communiceren dat we ze niet kunnen diplomeren zonder afgerond portfolio. Ik heb het idee dat het verzuim bij de vakinhoudelijke lessen minder is.
Intrinsieke motivatie
Voor de ontwikkeling van een goed burgerschapsgevoel wil je natuurlijk dat de studenten intrinsiek gemotiveerd zijn en niet dat ze de lessen volgen omdat ze dit nodig hebben om af te studeren. Hoe pak jij dit aan?
Channan: “Ik probeer studenten intrinsiek te motiveren door ze te wijzen op de ‘C’ uit de naam van hun opleiding. Die slaat op communicatie met de klant, met je collega’s en met de samenleving. Dat is burgerschap. Docenten onderschatten de impact die ze hebben. Denk maar eens aan je eigen schooltijd. De betrokken docenten die konden boeien zijn blijven hangen. Ik heb veel aandacht voor de individuele student, gebruik een mix van werkvormen en ben persoonlijk betrokken. Iedere student leert op zijn eigen manier.
Begrenzen en uitnodigen
Wat heb je opgepikt uit de training waar je direct mee aan de slag gaat?
Channan: “Wat me vooral is bijgebleven is dat je moet begrenzen en uitnodigen. Als een student iets roept dat je niet kunt negeren, dan benoem je dat. ‘Dit taalgebruik accepteer ik niet.’ Tegelijkertijd toon je interesse door een vraag te stellen: ‘Wat bedoel je precies?’ Tijdens de training hebben we dit onderling uitgeprobeerd. Wanneer je in een rollenspel met een collega hebt geoefend ben je voorbereid wanneer het je overkomt in de klas. Ook in de workshop die ik zelf gaf hoorde ik dat men dit als waardevol ervaart. De manier waarop ik een klas benader is wel veranderd sinds de training door Common Ground. Het programma zat goed in elkaar en de trainers waren zeer ervaren. Ze waren goed voorbereid en goed ingelezen waardoor ze een op-maat-aanbod, afgestemd op onze school, konden bieden.
Lastige kwestie
Zijn er thema’s die je uit de weg gaat of die je als moeilijk ervaart?
Channan: “Ik vond het lastig om het Palestijnse conflict te bespreken, zeker met mijn Joodse achtergrond. We hebben veel studenten met een niet-westerse achtergrond. Ik merkte dat ik me ongemakkelijk voelde en behoefte had om me te excuseren voor de keuzes die door de Israëlische regering worden gemaakt. Ik laat dan mijn mening doorsijpelen en dat wordt gewaardeerd. Niet zozeer in woorden maar dat merk je en dat zie je. Ik voel me juist geroepen om een hart onder de riem te steken van studenten die worstelen met de situatie in Gaza.
Als docent ben je constant zelf aan het reflecteren en aan het spiegelen. Het train-de-trainersprincipe maakt het mogelijk om iedereen op de hoogte te stellen van de inhoud. Tenslotte is school een mini-samenleving. Docenten krijgen steeds meer een opvoedende en coachende rol. Gaandeweg worden steeds meer mensen enthousiast. We moeten aan de slag met professionaliseren.
Ik vind het heel goed dat de eisen aan burgerschapsdocenten worden aangescherpt. Maar in principe moet iedereen die voor de klas staat voorbereid zijn. Soms kun je gebruik maken van het moment en dan is zo’n training heel helpend. Blijf investeren in de relatie met je studenten en in je collega’s en luister naar elkaar. Dat is cruciaal om een dialoog onder druk te kunnen voeren.”
* Bureau Common Ground biedt Controversiële Gesprekken in de klas aan als training van drie dagdelen en niet langer als losse workshop van een middag. In gesprek gaan met studenten over gevoelige maatschappelijke onderwerpen is een vaardigheid die oefening vergt. Door meerdere keren bij elkaar te komen, kan er tussen de sessies in de praktijk geoefend worden, kunnen deelnemers ervaringen uitwisselen en experimenteren met verschillende manieren om met uitdagende momenten in de gesprekken om te gaan. Ook krijgen deelnemers zo de kans om een vorm en stijl te vinden die bij henzelf en hun studenten past. Na de training van drie dagdelen voelen docenten zich beter uitgerust en meer zelfverzekerd om hun studenten op een open en veilige manier in gesprek te laten gaan over actuele maatschappelijke thema’s.
