Op het Grafisch Lyceum in Rotterdam (GLR) is de dimensie vitaal burgerschap ondergebracht in de module Ergonomie, die bestaat uit de onderdelen Gezond leven (bewegen en voeding) en Gezond werken (stress en werkplek). Binnen het onderdeel werkplek besteedt docent Michael Huigen extra aandacht aan goed zitten. In samenwerking met de Zitacademie in Rotterdam, een bedrijf gericht op verbetering van ons zitgedrag, ontwerpt hij nieuwe lessen over intuïtief zitten.
Klinkt simpel, zitten
Hoewel de scholen mondjesmaat weer open gaan, zitten studenten nog steeds het merendeel van de dag achter hun laptop of computer. Docenten trouwens ook. En het klinkt simpel, zitten. Toch valt het in de praktijk vaak tegen. Rugklachten, nekpijn en stijve schouders zijn veelgehoorde klachten. Studenten van het GLR krijgen uiteindelijk vaak een zittend beroep: grafisch ontwerper, mediavormgever, mediaredactie. Geen overbodige luxe dus om aandacht te besteden aan zitten.
Zitacademie
Als Michael op een dag de school binnenkomt zit zijn collega niet op bureaustoel, maar op een soort krukje. Dat heeft hij nog niet eerder gezien. Het blijkt te gaan om een herniastoel, waarop je ‘intuïtief’ kan zitten. Michaels nieuwsgierigheid leidt hem naar Frank Tilman van de Zitacademie. Frank heeft een heus ‘zitmanifest’ geschreven: alles wat je nog niet wist over zitten staat er in. Zitten is volgens Frank een ondergesneeuwd fenomeen. “We zitten allemaal, maar we denken er zelden echt goed over na. En als we dat wel doen gaat het al snel over de stoel of regels voor goed zitten. Terwijl intuïtief zitten vooral gaat over zitgedrag en een zithouding vinden die past bij jouw lijf.”
Op zoek naar balans
Michael ziet direct kansen voor zijn lessen Gezond werken. Daar besteedde hij al aandacht aan goed zitten, door studenten hun eigen werkplek te laten analyseren en verbeteren aan de hand van een reader over ergonomie. Ze brengen dan met foto’s verslag uit aan Michael. “Best een leuke opdracht, dat vinden zij zelf ook wel, maar ik zie in de eindverslagen vooral goed opgeruimde werkplekken terug. Ik weet niet wat er echt van blijft hangen.”
Daarom ontwerpt Michael nu samen met de Zitacademie nieuwe lessen. In de eerste les gaan studenten op een speelse manier op zoek naar hun eigen balans. Voor intuïtief zitten is het namelijk van groot belang dat je ontdekt hoe je lichaam zichzelf rechtop houdt. Frank: “Stel je voor dat je zonder handen fietst, je gebruikt dan je bekken voor stabiliteit. Je kunt met verschillende oefeningen, bijvoorbeeld door op een trampoline te springen, voelen hoe dat werkt. En dat het helemaal vanzelf gaat, je hoeft nergens over na te denken.” In de tweede les passen de studenten deze ervaring toe op zitten. Wat gebeurt er als je je stoel hoger of lager zet? Hoe zet je je voeten neer?
Intrinsieke motivatie
Vervolgens gaan studenten zelf aan de slag. Michael probeert daarbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij hun leefwereld en opleiding: “Bij de opleiding vormgeving ontwerpen studenten zelf een intuïtieve stoel, studenten mediaredactie schrijven artikelen over gezond werken, andere studenten gaan filmen.” Kortom, de studenten gaan zelf iets maken.
In de evaluatie van de ergonomielessen vroegen studenten om meer keuzevrijheid. Dus komt er per thema algemene informatie voor iedereen, waarna studenten zelf een onderwerp kiezen om zich in te verdiepen. Michael hoopt dat dit, in combinatie met meer activerende werkvormen die passen bij hun opleiding, leidt tot meer intrinsiek gemotiveerde studenten.
Intuitief zitten
En minder rugklachten, nu en later. Want, in de woorden van Frank: “Iedereen kan zitten, maar om het echt goed te doen moet je weten hoe jouw lijf werkt.” Intuïtief zitten gaat verder dan een goede stoel kopen of algemene medische regels volgen. “Als je goed zit kun je diep ademen, je natuurlijke balanssysteem is actief en dat maakt dat je beter werkt, op een manier die bij jou past.” Na de zomer start de pilot met de vernieuwde module Ergonomie.
Door: Isabelle Dobbe
