Goed burgerschapsonderwijs vraagt om het bouwen van een eigen verhaal. Vanuit de schoolvisie en -context vormt zich de invulling van de wettelijke burgerschapsopdracht; een doelgerichte en planmatige aanpak. Zodat leerlingen na hun schooltijd kennis hebben van en respect hebben voor de basiswaarden van onze samenleving, maar bovenal dat ze hier heel veel uren mee geoefend hebben. Jij bent hierin onmisbaar, samen met je collega’s. Je vervult een voorbeeldrol en leeft voor hoe de democratische spelregels worden toegepast. Er ontstaat als vanzelf een schoolcultuur in overeenstemming met schoolwaarden; dat is burgerschap.
Het vormgeven aan burgerschap op school is een continu proces. Onderstaande stappen helpen om het systematisch aan te pakken.
Goed burgerschapsonderwijs vraagt een intentionele en gerichte aanpak. Een visie op wat de school met burgerschap wil bereiken. Als je weet waar het je uiteindelijk om te doen is, geeft dit richting in de dagelijkse praktijk.
Kernvragen:
Scholen kunnen sterk van elkaar verschillen. Burgerschapsonderwijs wordt betekenisvol als het is afgestemd op wat er in de leefwereld van de leerlingen speelt, bij wat zij nodig hebben en wat past bij de context van de school.
Kernvragen:
Verwerk visie en context tot heldere leerdoelen op schoolniveau. Formuleer concreet welke kennis, vaardigheden en houdingen leerlingen zullen leren.
Kernvragen:
Zorg voor een doorlopende leerlijn; een school specifieke aanpak. Verspreid de leerdoelen en inhoud over de leerjaren en geef ze een plek in het curriculum, de schoolcultuur of de activiteiten binnen en buiten de school.
Kernvragen:
Lesmaterialen en projecten worden vormgegeven door inspirerend aanbod te ontwikkelen of af te nemen. Ook is de hele school een oefenplaats voor het omgaan met basiswaarden van de democratie. Leerlingen doen eigen ervaringen op in bijvoorbeeld het leren omgaan met conflict en het geven van hun eigen mening.
Kernvragen:
Om te weten of de school het goed(e) doet, is geregelde evaluatie nodig. Door de ontwikkeling van leerlingen in kaart brengen, kan het onderwijs worden bijgestuurd en afgestemd op de actuele leerbehoefte. Ook komen knelpunten en randvoorwaarden aan het licht, waar maatregelen voor genomen kunnen worden. Zo wordt de aanpak van school zichtbaar.
Kernvragen:
Op de pagina ‘visie en leerdoelen’, ‘bouwen aan het curriculum’ en ‘resultaten en kwaliteitzorg’ lees je meer en krijg je tips over de verschillende stappen.
Deze publicatie is tot stand gekomen door de PO-Raad, VO-raad, en Stichting School & Veiligheid in samenwerking met de Academische Werkplaats Sociale kwaliteit onderwijs. Naast de ijkpunten is ook een uitgebreid stappenplan opgenomen dat je als school kunt volgen om burgerschapsonderwijs verder te ontwikkelen.
Het SLO heeft in hun ‘handreiking burgerschap in het funderend onderwijs’ een stappenplan opgenomen waarin je in 5 stappen werkt aan het concretiseren van het burgerschapsonderwijs.
De QuickScan Burgerschap is een gratis hulpmiddel voor basisscholen. Het helpt een beeld te krijgen van de stand van zaken met betrekking tot het burgerschapsonderwijs in de eigen school. De uitkomsten geven inzicht: hoe wordt het burgerschapsonderwijs op dit moment in de school ervaren. Het is een hulpmiddel om in gesprek te gaan, zodat je gezamenlijk de koers en ontwikkelpunten kunt bepalen.
De resultaten geven input om gezamenlijk na te denken over waar de school met burgerschapsonderwijs heen wil. Tips voor het voorbereiden en uitvoeren van dit teamgesprek lees je hier.
Het Burgerkaartenspel van SLO zet je, met je team, aan het denken over de burgerschapsdoelen die je als school of als schoolorganisatie wilt nastreven, maar ook over de leeractiviteiten, lessen en leerlijnen die je wilt opzetten, uitvoeren en evalueren. Het spel is ontwikkeld op basis van de Bouwstenen Burgerschap curriculum.nu. Het Burgerkaartenspel bevat 22 speelkaarten en uitleg van de spelregels.
Het fotokaartenspel ‘Bestemming Burgerschap’ confronteert kinderen (vanaf circa 9 jaar) en volwassenen spelenderwijs met allerlei verschillende situaties. Door met elkaar te spreken over deze situaties leert men samen te kijken naar hoe burgerschap in de klas, in het team en/of op school herkend en zichtbaar gemaakt kan worden. Men leert elkaar (op een andere manier) kennen.
"*" geeft vereiste velden aan
