Maatschappelijke vraagstukken

Wat houdt het in?

Maatschappelijke vraagstukken zijn complexe kwesties en uitdagingen binnen de samenleving die van invloed zijn op het welzijn van individuen en de gemeenschap als geheel. Deze vraagstukken hebben invloed op politiek, economie, onderwijs, gezondheidszorg, sociale rechtvaardigheid en gelijkheid. (bron: SLO conceptkerndoelen)

Binnen dit conceptkerndoel staan deze vraagstukken centraal en kunnen leerlingen afwegen wat hun mogelijkheden zijn om hier iets (of juist niets) mee te doen.

Maatschappelijke vraagstukken zijn problemen die voldoen aan een aantal criteria:

• 1. Ze hebben gevolgen voor grote groepen in de samenleving.
  2. Er is een gemeenschappelijke oplossing vereist; de overheid heeft hier meestal een rol in.
  3. Bij het vinden van een gemeenschappelijke oplossing spelen (belangen)tegenstellingen een cruciale rol.

De maatschappelijke vraagstukken waarmee je in de klas aan de slag gaat, sluiten bij voorkeur aan op de ontwikkelingsbehoefte, ontwikkelingsmogelijkheden en leefwereld van de leerlingen. Geef waar mogelijk prioriteit aan actuele vraagstukken. Bij het uitkiezen van de maatschappelijke vraagstukken moet echter ook rekening worden gehouden met de wettelijke eisen van doelgerichtheid en samenhang. Welke concrete leerdoelen koppel je aan het bespreken van de uitgekozen maatschappelijke vraagstukken en hoe worden de vraagstukken in het onderwijs in samenhang aangeboden?

Ook spreken de conceptkerndoelen over ‘planetaire vraagstukken’. Hiermee doelt men op de uitdagingen en problemen waarmee de aarde wordt geconfronteerd op het gebied van ecosysteem, klimaat en biodiversiteit. Deze vraagstukken hebben betrekking op de impact van menselijke activiteiten en de gevolgen daarvan voor de toekomstige generaties en het ecosysteem (bron: SLO conceptkerndoelen)

Bekijk meer inspiratie en informatie de website SocialeVraagstukken.nl.

Waar valt aan te denken bij maatschappelijke vraagstukken?

Concreet kan er worden gedacht aan de volgende uitwerkingen:

• Het bedenken van een praktisch uitvoerbare oplossing voor een maatschappelijk vraagstuk dat binnen de eigen regio speelt en deze oplossing aanbieden aan een gemeente of provincie. Om dit te organiseren kun je bijvoorbeeld contact opnemen met de griffie van je gemeente of provincie.
• Het onderzoeken en vormgeven van kunstuitingen over maatschappelijke misstanden.
• Het onderzoeken wat de impact is van je persoonlijke leefstijl op de planeet.
• Het achterhalen van verschillende perspectieven op vraagstukken aan de hand van brononderzoek.
• Het houden van een eenvoudig betoog over een maatschappelijk vraagstuk na het lezen of beluisteren van teksten, of het bekijken van een film of documentaire over dit onderwerp. Zie bijvoorbeeld Movies That Matter voor films over mensenrechten en maatschappelijke vraagstukken.
• Het verkennen van verschillen in de wereld door middel van wiskunde en digitale media, door bijvoorbeeld verschillen in inkomen, bevolkingsdichtheid en klimaat te berekenen.

In havo/vwo 3:

• Het inzetten van scenariodenken als middel om tot een mogelijke oplossing van een maatschappelijk of planetair vraagstuk te komen.
• Tijdens een snuffelstage of bedrijfsbezoek onderzoeken in hoeverre er rekening wordt gehouden met maatschappelijke en planetaire belangen.

(Bron (met uitzondering van de link): SLO Conceptkerndoelen burgerschap, maart 2024)