Farouk el Mouhajir, lerarenopleider maatschappijleer aan hogeschool Fontys, greep de kans om mee te schrijven aan de leergang burgerschap met beide handen aan. Uit eigen ervaring weet hij dat juist goed geïnformeerde mbo-burgerschapsdocenten hét verschil maken in het enthousiasmeren en op alle niveaus léren meepraten van hun studenten.
“Ik ben een echte vakidioot, maar dat had je misschien al gemerkt”, lacht Farouk el Mouhajir nadat hij meer heeft verteld over hoe hij van zijn jongensdroom (‘docent maatschappijleer worden’) zijn beroep maakte -op het mbo, om vervolgens lerarenopleider te worden in het hbo, bij Fontys in Tilburg. Hier brengt hij ‘zijn’ studenten de fijne kneepjes bij van het vak waarin het thema ‘burgerschap’ een steeds prominentere plek heeft verworven. “Tijdens lessen burgerschap leren jongeren na te denken, te oordelen, op te komen voor hun eigen belangen in een samenleving waarin ze straks werknemer worden, belasting betalen, iemands ouder zijn, verschillende rollen spelen, verantwoordelijkheden krijgen. Je kunt ze daarop voorbereiden. Niet door te vertellen hoe ze dat moeten doen, maar door de juiste vragen te stellen. En dáár maken docenten het verschil. Zeker in het mbo.”
Om mbo-docenten burgerschap van (extra) tools te voorzien, schreven en dachten verschillende hbo-instellingen mee aan een door de MBO Raad geïnitieerde Leergang Burgerschap. Farouk, ervaringsexpert bij uitstek, leverde namens Fontys zijn bijdrage. “In onze vrije, open samenleving mogen we zelf ons leven inrichten. Iedereen doet dit anders, vaak op een manier waarop jij dat niet zou doen. Studenten vinden dat soms moeilijk en laten dat weten ook. Uit onderzoek blijkt dat veel burgerschapsdocenten dit soort controversiële gesprekken liefst uit de weg gaan. Omdat ze te weinig weten over de democratische rechtsstaat bijvoorbeeld. Of de pedagogische en didactische principes achter burgerschapsonderwijs niet of nauwelijks kennen. In de leergang zoomen we in op deze en andere thema’s. Daarbij spelen we zoveel mogelijk in op de vraag vanuit de mbo-scholen, al werken we op landelijk niveau toe naar hetzelfde eindpunt.”
Intussen is de eerste Fontys-leergang in volle gang, waarbij vooral de incompany trajecten goed lopen. Farouk: “Scholen vinden het prettig om docenten op bekend terrein te laten trainen, daar waar het gebeurt. Wat ik ook wel begrijp. De leergang bestaat uit meerdere bijeenkomsten en telt 240 studielasturen. Deelnemers ontwerpen lessen, die ze vervolgens uitvoeren en evalueren, ook met hun studenten. We vertellen niet hoe docenten hun burgerschapsonderwijs moeten geven, maar waar ze op moeten letten. Zelf fungeer ik als ‘kritische vriend’ door te vragen waarom docenten kiezen voor bepaalde oplossingen en wat er gebeurt als ze andere keuzes maken. Heel praktisch. En uitnodigend. Sommige cursisten proberen dat wat ze vandaag leren morgen uit op de werkvloer.”
Naast dat burgerschapsdocenten door het volgen van de leergang beter beslagen ten ijs komen, leren mbo-scholen zélf er ook veel van, merkt Farouk. “Scholen weten niet altijd wie precies kennis van zaken heeft om de lessen te geven. Door iedereen met een link naar burgerschap deel te laten nemen aan de leergang, wordt dat probleem getackeld. Bovendien daagt het scholen uit om na te denken over de inrichting van het vak burgerschap en daarmee over de opdracht om een veilig en open klimaat te creëren waar studenten kunnen oefenen aan hun politieke en maatschappelijke geletterdheid. Een win-win situatie dus.”
Farouk hoopt dan ook dat uiteindelijk alle mbo-docenten burgerschap zijn enthousiasme voor de leergang gaan delen. Dat is niet zonder reden. “Waar havo- en vwo-leerlingen de samenleving mee helpen vormen, vertellen we vmbo-leerlingen en mbo-studenten dat ze zich naar die samenleving dienen te voegen. In onze democratische rechtsstaat moeten jongeren van alle niveaus kunnen meepraten. Ze verkondigen een eigen geluid, doen ertoe en dat mogen ze weten. Deelnemers aan de leergang helpen studenten om hun stem te ontdekken en te gebruiken, zich uit te spreken en daarvan te leren. Laat je als mbo-docent burgerschap daarom informeren over de leergang en laat je bijscholen. Je krijgt nóg meer plezier in je werk en het kost je letterlijk niets, behalve tijd en moeite.”
